| Godišnjica srpskog vojnog vazduhoplovstva [1912] |
 |
 |
 |
| Napisao Vesna Ilić / RTS | |||
| Četvrtak, 24 decembar 2015 09:09 | |||
Na današnji dan 1912. godine u Nišu je formirana Vazduhoplovna komanda i Aeroplanska eskadra, a Srbija se našla među 15 zemalja koje su u svom naoružanju imale vojnu avijaciju.
S rpsko vojno vazduhoplovstvo, formirano 24. decembra 1912. godine u Nišu, brojalo je 12 aviona, dva balona i centralu za proizvodnju vodonika za balone. Informacije prikupljene izviđanjem neprijateljskih položaja u to vreme prenosili su i golubovi pismonoše pa je i golubija pošta postala deo vazduhoplovstva. Potreba za formiranjem avijacije rasla je kako su se balkanske zemlje spremale za rat sa Turskom.
O premanje avijacije započelo je tokom aneksione krize 1909. godine kupovinom dva balona u Nemačkoj. Prvi obučeni stručnjak za upravljanje njima bio je kapetan Kosta Miletić, koji je nekoliko godina ranije završio školu u Petrogradu. Jedan od balona je izviđački zmaj-balon, simbolično nazvan "Bosna i Hercegovina", koji je jednim krajem užeta bio vezan za zemlju, dok je sferni balon poneo ime "Srbija" i slobodno je leteo sa vidno istaknutom srpskom zastavom.
U proleće 1912. godine Kraljevina Srbija izdvojila je kredit od 30.000 dinara za avijaciju i poslala je šest pitomaca na školovanje u francuske pilotske škole Blerioa i Farmana. Prvi je obuku završio Mihailo Petrović, koji je dobio diplomu Međunarodne letačke federacije i letačku značku sa brojem 979. Bio je među prvih hiljadu pilota na svetu. Pred izbijanje Prvog balkanskog rata kupuju se i prvi avioni "blerio", "farman" i "deperdisen". Angažovano je i nekoliko stranih pilota kao pomoć srpskim letačima koji nisu imali dovoljno iskustva. Vojni aerodrom se nalazio na Trupalskom polju u blizini Niša. Prvi borbeni let izveden je marta 1913. godine kada je Vrhovna komanda poslala Primorski aeroplanski odred u Albaniju kao pomoć crnogorskoj vojsci.
P ilot Mihajlo Petrović izviđao je turske položaje oko opkoljenog Skadra. Tadašnji avioni bili su krhke konstrukcije od drveta i platna, slabih motora od 50 do 70 konjskih snaga i svaki nalet vetra ili promena temperature uticali su na let. Petroviću se, pri povratku sa zadatka, najverovatnije usled vremenskih prilika otkačio remen kojim je bio vezan ili je ispalo celo sedište i on je ispao iz aviona i pao blizu letelišta. Padobrani nisu tada bili deo opreme pilota, pa je Petrović tragično okončao zadatak i postao jedan od prvih pilota stradalih tokom izvršavanja zadatka.
Kuršumi na pilota
Z a razliku od savremenih vojnih aviona, tokom Prvog svetskog rata letelice su bile bez naoružanja. Zabeleženo je da je srpski pilot Miodrag Tomić tokom leta ugledao austrougarskog pilota. Jedino što su mogli, mahnuli su jedan drugome. U narednim naletima neprijateljski piloti su pucali iz pištolja pokušavajući tako da obore naš avion.
Turske položaje tada su nadletali i poručnik Živojin Stanković i narednik Miodrag Tomić. Pored izviđanja srpska avijatika je obavila i zadatke bombardovanja i tako postala peta zemlja u svetu koja je upotrebila avione u ratnim dejstvima.
S rbija je među prvim državama u svetu usvojila zakon o vazdušnom saobraćaju. "Uredba o saobraćaju spravama koje se kreću po vazduhu" doneta je 3. marta 1913. godine radi kontrole letenja nad teritorijom Srbije. Uredba je prvenstveno doneta radi sprečavanja preleta austrougarskih aviona koji su bez dozvole nadletali i izviđali oblasti uz granicu i dolinom Morave u cilju pritiska na Srbiju da se povuče sa jadranske obale nakon pobede u Prvom balkanskom ratu.
Izvor: RTS
|
Povezani tekstovi
Prevedi
Veliki rat (1914-1918)
100. god. Balkanskih ratova
Novi tekstovi
- Kantorovičevo „Veštačenje o krivici za rat 1914.“
- Propast lađe „Deligrad”
- Jovan D. Mitrović: “Kofferbesitzer” u Vojnom generalnom guvernmanu Srbija
- Dr Božica Mladenović:Toplički ustanak – Nema života bez slobode
- Ratni fotograf Miloje Igrutinović
- Za pokoj tuđe i spas svoje duše
- Vitali ŽUČNI: Bežanija „dičnih carskih sinova“
- Kuća sa dvorištem u zaseoku Izvor, opština Novo Brdo
- Šumadinac pali topa – i obara aeroplan
- Boravak na Kosovu i Metohiji - nova faza projekta OPSTANAK
- Anri Barbi: Vojska ubica (1918)
- Gijom Apoliner: Progon ćirilice i srpskog jezika
- Tain, srpski vojnički hleb – simbol i spas
- Srpski junaci na vojničkim grobljima širom sveta
- NJ.S. Patrijarh srpski Irinej posetio Bilefeldsku parohiju
- Moja Srbija - KiM
- Vrhovna komanda: Rat Srbije sa Turskom za oslobođenje [1879]
- Obraćanje državi Srbiji i srpskom narodu povodom parafiranja sporazuma u Briselu
- Duško M. Petrović: Profesovi i ak(r)ademici
Opstanak
|
Ponedeljak, 27 april 2009 22:53
Članovi Udruženja Srba "Nemanja" bili su na Cveti, 12.04.09. godine, gosti u crkvenoj opštini Osnabrik gde su nakon blagoslova sveštenika Siniše Vujasinovića u punom parohijskom domu |
|
Utorak, 21 april 2009 14:19
U vezi sa početkom realizovanja projekta OPSTANAK koji je sa blagoslovima Nj.P. Episkopa raško-prizrenskog i kosovsko-metohijskog, G. Artemija, i Nj.P. Episkopa |
|
Subota, 23 januar 2016 08:38
Dobrotvorna organizacija EUO Eparhije raško-prizrenske"MAJKA DEVET JUGOVIĆA"E. Br. 318.Januar 2016. godine Gračanica
Udruženje Srba " Nemanja"Bilefeld - |
Vesti iz „Nemanje“
Izdanja Dveri srpskih
 |
